Sistemde yapılan değişikliği 2 ana başlıkta toplamak mümkün. Bunlar;

Eski sistemde sınavda gelen soruların büyük bir kısmı lise-1 müfredatını içermekteydi. Dolayısıyla lise-2 ve lise-3’de gösterilen konulara ilişkin gelen soru sayısı çok azdı. Hatta bazı derslerde bu müfredattan soru gelmiyordu. Yapılan değişiklikle birlikte artık bütün lise müfredatını içeren sorular bulunacak. Dolayısıyla öğrenci dar bir konu alanının bilgisiyle soruların tamamını yanıtlayamayacak; öğrencinin bütün lise müfredatının bilgisine sahip olması gerekecek.

Eski sistemde öğrenci tek bir oturumda 180 soruyla karşılaşıyordu. Yeni sistemde de öğrencinin çözmesi gereken soru sayısında herhangi bir değişiklik söz konusu değil. Sınav yine tek oturumda, ancak geçmiş ÖSS’lerden farklı olarak iki bölüm halinde uygulanacak. Birinci bölümde öğrencilere 120 soruluk genel yetenek ağırlıklı, bilgiden çok yorumlama gücünü ölçen, tüm dersleri kapsayan, lise birinci sınıf müfredatına uygun ve eski ÖSS'ye benzer sorular sorulacak (Ortak Dersler Sınavı –ODS-da denebilir bu bölüme). Bu testi sınava giren bütün öğrenciler cevaplamak zorunda olacak. İkinci bölümde ise öğrenciler birinci testin bilgi ağırlıklı devamı niteliğindeki soruları cevaplayacak. Toplam 120 sorudan oluşan ikinci test, lise 2 ve 3. sınıfın Türkçe, Matematik, Sosyal Bilimler ve Fen Bilimleri müfredatına göre hazırlanacak, bilgiye dayalı ve ÖYS'ye benzer şekilde olacak (Alan Dersleri Sınavı –ADS-da denebilir bu bölüme). Öğrenci eğer sayısal puanla alan bölümlere yerleşmeyi düşünüyorsa Matematik-2 testi ve Fen Bilimleri-2 testi; eğer EA puan türüyle alan bir bölüme yerleşmeyi düşünüyorsa Edebiyat-Sosyal testi ve Matematik-2 testi; sözel puan türüyle alan bir bölüme yerleşmeyi düşünüyorsa Edebiyat-Sosyal testi ve Sosyal Bilimler-2 testini çözmesi gerekecek (öğrenci kendi alanına göre bu ikinci bölümde 30+30 =60 soru çözmüş olacak). Geçmiş ÖSS’lerde öğrenci 180 dakikada soruları yanıtlamak zorundaydı. Yapılan değişiklikle birlikte öğrenciye soruları cevaplaması için 195 dakikalık bir süre veriliyor.

TESTLER VE SORU SAYILARI

I. Bölüm (Ortak Derslerle İlgili Testler-Ortak Dersler Sınavı-)

Bu bölümde gelen sorular, genel yetenek ağırlıklı, bilgiden çok yorumlama gücünü ölçen, ÖSS’de gelen sorulara benzer nitelikteki sorulardan oluşacak.

II. Bölüm (Alan Dersleri İle İlgili Testler-Alan Dersleri Sınavı-)

Bu bölümde gelen sorular, bilgiye dayalı ve ÖYS'de gelen sorulara benzer nitelikteki sorulardan oluşacak.

Not: Ders ders verilen soru dağılım rakamları yüzdelikler esas alınarak çıkarılmış tahmini değerlerdir. Dil sınavı yine ayrı bir sınav (YDS) olarak uygulanmaya devam edecektir.

Ağırlıklı ÖSS Puanları (AÖSS)
Testlerin standart puanlarının çarpılacağı katsayılar

Not: Verilen katsayılar, ilgili testin standart puanı ile çarpılacak rakamlardır.

Öğrencilere toplam 6 puan bilgisi gelecek. Eğer yabancı dil sınavına da girilmişse bu rakam 7 olacak. Bunlar;

Yeni sistemde sınavın ilk bölümü olan ve Ortak Dersler Sınavı (ODS) adıyla nitelendirebileceğimiz 120 soruluk bölümü bütün öğrenciler cevaplayacak. Bu bölümde yapılan netlere göre oluşan puanlar aşağıdaki bölümlere yerleştirmede kullanılacak.

SAY-1, SÖZ-1 ve EA-1 Puanlarının
(Y-ÖSS) Kullanılacağı Yükseköğretim Programları

SAY-2, SÖZ-2 ve EA-2 Puanlarının
(Y-ÖSS) Kullanılacağı Yükseköğretim Programları

Yukarıda sayılanlar (Mesleki teknik ortaöğretim kurumlarından mezun olanların kendi alanlarındaki, ek puanla girilen yükseköğretim programları ile açıköğretim lisans programları) dışındaki 4 ya da daha çok yıl süreli lisans programları

DİL Puanının (Y-ÖSS-DİL)
Kullanılacağı Yükseköğretim Programları

DİL puanı bir tane olduğu için, yabancı dil ağırlıklı puanla öğrenci alan tüm lisans ve önlisans programları için Y-ÖSS-DİL puanı kullanılacak

Ortak Alan Tablosu ve Ek Puan Katsayısı

Teorikte ortak alan tablosu devam edecek gözükse dahi pratikte öğrenciye soruları çözmesi için verilen zaman bunu mümkün kılmayacaktır. Dolayısıyla öğrenci, bir puan türünde karar kılmak zorunda kalacaktır. Örneğin öğrenci sayısal alandan (Matematik, Fen, Fen Bilimleri gibi) mezunsa sınavdan önce hazırlık aşamasında SAY puan türünden mi yoksa EA puan türünde mi sınava hazırlanacağında karar vermek durumunda. Eğer iki puan türünden alan bölümlere tercihlerinde yer vermeyi düşünüyorsa 195 dakikada cevaplaması gerekecek olan soru adedi 210 soru olacaktır (Türkçe, Mat-1, Fen-1, Sos-1, Mat-2, Fen-2, Ed-Sos testleri toplamı). Dolayısıyla verilen sürede bu soruları cevaplama şansı çok az olacaktır. Bunun yanı sıra 2 farklı puan türünden tercih yapıldığında öğrencinin çalışması gereken konu alanı da çok genişleyecektir. Bu durum iki farklı puan türü çalışmayı mümkün kılmayacaktır.

Bir mesleğe yönelik program uygulayan liselerden mezun olacaklar ya da olanlar için ek puan değişikliği yapılmıştı. Fakat bu karar Danıştay'dan döndüğü için eski katsayı uygulanmaya devam edecektir.

Not: Yazı, internetten alıntılanarak derlenmiştir.